Vi feirer tradisjonelt runde tal. Sjølv om det er eit tal, som alle andre tal, så set vi litt ekstra pris på dei. Personleg kjenner eg på at runde tal veks med mengde. Eg kan ikkje hugse at eg tenkte spesielt på “no er eg 10 år”, like mykje som “no er eg 20”. Sjølv om det kan vere fleire grunner til det… Enno meir tenkte eg når eg var 30. Og sikkert enno meir når 40. Du tar teikninga.
11.08 2020 er ein slik dag for Endre Praksis. Det var dagen når eg nådde 600 følgarar på Facebook. Eg er audmjuk, samtidig kjenner eg på litt æresfrykt. Som med alle tal, når dei veks, og gjerne er runde, føl det forpliktelsar. Slik kjenner eg på det akkurat no. Eg ynskjer å ta tak i den slik at ein skapar verdi for fleire. Det er hovudorsaken til at eg starta i læraryrket tross alt. Forpliktelse er ein god ting. Det skjerper sansane, gjer deg litt meir medviten og gjer at du kan prestere enno litt betre.
Endre Praksis nådde 600 følgarar.
Så først og fremst, takk til alle 600 som følger. Det blir verdsatt høgt. Når ein er medlem av noko, så ynskjer ein få noko tilbake. Eg håper det er forventninga til alle 600 som har likt sida.
Seks hundrede takk.
Så eg spør rett ut, og håpar ein kan kome med ein kommentar enten på Facebooksida du finn ve å trykke HER med kommentar på posten, eller i dette innlegget nederst:
“Kva skulle du ynskje vart formidla innen skule, metode, digitalpedagogikk som du hadde satt pris på?” – Eg vil prøve å ta tak i alle tinga som kjem inn.
Mykje spennande er på gong no, snøballen har begynt å rulle. Det er lanseringsfest av matematikkspelet Numetry i Grieghallen 3. september som eg er stolt over å få vere med på, oppstartseminar for Barnevakten, den veksande interessen for iMO-learn (du kan sjå den ved å trykke HER), eit potensielt samarbeid med eit stort europeisk EdTech selskap og freelancearbeid. Ikkje minst ser eg fram til å jobbe som digitalpedagog i skulen og hauste mange erfaringar der som eg kan ta med meg, og gi vidare. Stay tuned.
Til slutt vil eg raskt minne på at mykje går ut som nyheitsbrev til hundrevis som har lagt igjen e-posten sin, du finn den ca. 1/3 oppe på framsida www.endrepraksis.no. Der sender eg ut tips, triks og eit knalltilbod i ny og ne. Det blir holdt til dei litt større og formelle tinga. Så har du ikkje lagt igjen e-posten der kan det vere du har gått glipp av noko.
Kanskje du hugsar tilbake når det var noko som var EDB kurs? Vi gjekk, nervøse bortover fordi vi skulle lære “elektronisk databehandling”. Det var rett og slett lite givande, pedagogisk sett. Og gav i alle fall ikkje noko særleg meirverdi til elevane.
Eg trur faktisk EDB-kursa er litt av orsaken til at mange den dag i dag trur at datamaskina kan bli ødelagt og eksploderer om du trykker litt feil og dermed vegrar seg. For det kunne faktisk skje før, eller, den som holdt kurset trudde det.
Endre Praksis har laga sitt eige EDB kurs for pedagogar. E-kurs om korleis du kan bruke digitale reiskap på ein fornuftig måte i klasserommet og til eigen bruk. Steg for steg, og med ein plan.
I lang tid har det vore produsert videoar i Endre Praksis, nokon veldig korte og små, andre lenger. Nokon omfattande, nokon berre praktiske. No har vi børsta støv av dei, testa dei på andre, gjort endringar basert på tilbakemeldingar, pynta på dei, lagt til effektar slik at dei fungerer enno betre som forklaringsvideo.
E-læring er kome for å bli.
Så langt ligg det video om TEAMS, OneNote, digitalpedagogisk didaktikk og teori, snarvegar i Chrome, digital lærarplanleggar i OneNote for å nemne noko.
Konseptet er enkelt: Kvar mnd. kjem det ein ny kategori ut. Neste er “snarvegar alle pedagogar MÅ kunne på tastaturet”. Alle videoane kan ein få tak i med eit enkeltkjøp.
MEN: Det kunne blitt ganske dyrt i lengda? Derfor er det mogleg å abonnere på heile kursportalen. Når ein video har vore ute i ein mnd, blir den lagt til her:
Pr. november 2020 er der 7 kurs: Grunnleggande TEAMS og OneNote, Presenter10, Digital didaktikk og teori, Triks og tips med OneNote, Lær planleggingsreiskapet til UDIR, 10 tips for meir effektiv kvardag i Chrome og digital lærarplanleggar (nedlasting). Totalverdi på over 10.000,-.
Enkel regel. Har kurset vore på framsida i ein mnd, blir det lagt til under “abonner på heile kursportalen” etterpå. Abonnerer ein på den, får ein tilgong til alt. Enkelt og greit. For å gå direkte til dette kurset, trykk HER!
Fordi eg synes det er litt artig, vil det alltid ligge små, lure hint rundt omkring på nettsida. Oppdager du dei vil du kunne få avslag på enkelte produkt. Den første, den skal vere ganske grei. Men den neste, den blir vanskelegare… Du finn det første hintet her.
I tillegg vil eg tilrå deg å legge igjen e-posten din på www.endrepraksis.no. Eg har ein tendens til å kome med eit par alt for gode tilbod i ny og ne.
Følg YouTube-kanalen for gratis videoar om tips og triks til klasserommet ved å trykke HER!
Om du framleis er litt skeptisk, sjå gjennom denne videoen om kva innhald det er pr. november 2020.
Endre Praksis jobber vidare med e-kursportalen om bruk av digitale reiskap i undervisning og opplæring.
Dei fleste kursa er skular og barnehagar som har hatt spesifikke ynskje, vi har laga e-kurs som alle tilsette har fått tilgong til. Etterpå arrangerte vi oppfølgingswebinar. Vi kalla det omvendt kompetanseheving ettersom modellen baserer seg på omvendt undervisning / flipped classroom.
Målet er å bygge opp ein portal, med autentiske kurs som tar føre seg korleis ein kan jobbe med digitale reiskap i oppvekstsektoren. Så langt har vi kurs på Teams, OneNote, digitalpedagogikk og modellar, Presenter10 for Prowise-skjermar og barnesikring av bornets “dings”. Alle desse er testa på sluttbrukar og gjennomført som skildra over. Dette er større kurs som passar for ein heile organisasjonen.
Inn i mellom har vi laga litt mindre e-kurs som har vore meir tilsikta enkeltpersonar. Eksempel på dette er korleis bruke nettlesaren Chrome på ein effektiv måte, tips til å lage artige oppgåverom i OneNote, programvare for aktiv uteundervisning og idear til korleis ein kan lage levande, dynamiske årsplanar med innebygde ferdige opplegg.
Desse mindre kursa gir vi vekk til dei første 500 no. Dei som har lagt igjen e-posten sin på www.endrepraksis.no har allereie fått tilbod, men der er framleis ledige plasser igjen blant dei 500 tilgjengelege. Dei ligg under ein samleserie med Tips og triks
Du finn gratistilbodet ved å gå inn på heimesida til Endre Praksis på www.endrepraksis.no og enten skroller deg heilt ned på sida (sjå bilete) og trykke på “få tilgong til tre gratis e-kurs”,
Alternativ 2 er å gå til fana “tips og triks” (sjå bilete). Der ligg og ein ny og forbetra versjon av den populære digitale lærarplanleggaren som er bygd opp for OneNote. Denne er sjølvsagt òg gratis!
Kva ynskjer du hjelp til? Vi kan lage e-kurs om det. Skriv gjerne til post@endrepraksis.no eller kommenter i innlegget.
For å få tilsendt tips, triks og gode tilbod først, hugs å legg igjen e-posten din på www.endrepraksis.no
Forrige innlegg om omvendt undervisning gav mange tilbakemeldingar. Det var veldig hyggeleg, så eg føl opp med eit nytt innlegg. Er kanskje litt dårleg gjort å kome med det på ein fredag, men om fleire er som meg, så bruker ein ofte helga til å bli inspirert etter ei travel veke. Du finn innlegg 1 her:
Dette innlegget skal handle meir om korleis kome i gong, og framleis litt om kvifor omvendt undervisning faktisk er så genialt.
Om du er typen som heller liker å sjå video, bruk gjerne 5 minutt på denne lenkja (obs: er engelsk):
Det er kostnadseffektivt:
Med blanda læring kan ein forbetre læringsutbyttet heile tida. Om nokon ikkje er tilstade, og ein må planlegge for korleis ein skal oppdatere eleven, stykke opp undervisninga for å sikre at alle heng skjer automatisk fordi materialet er klart. På med headset, sett deg her så kjem du tilbake etterpå.
Alle er førebudd
Alle på same stad, iallefall meir enn ved tradisjonell undervisning, når dei er saman. Ein har henta minimumkunnskap i sitt tempo og møter førebudd.
Tilgong kvar som helst, når som helst
Nokon lærer best klokka 09.00, andre etter 17.00. Nokon har aktivitetar måndag, andre har aktiviteter måndag, onsdag og torsdag. Tidsplanen er ulik. Omvendt undervisning lar den lærande ta ansvar for innsikt, når det passer. Dei lærer å planlegge veka.
Brukaren i fokus
Når ein kombinerer multimedia og instruksjonar, designer ein perfekt samansetning for ei oppskrift for læring. Kva er det viktigaste? Eleven kan gå tilbake når dei treng det for å hente informasjonen dei manglar så dei kan levere gode resultat når dei skal.
Få betre innsikt i kva ein forstår
Når ein møter førebudd, kan du sette i gong aktiviteter som utfordrar forståinga. Tru meg når eg seier at du får mykje meir innsikt i kva ein har forstått og ikkje, når ein skal praktisere. Du får mulighet i timen til å faktisk vere pedagogen som skal analysere kva ein forstår, kva ein treng å forstå for å lukkast med aktiviteten. Du får høve til å differensiere mykje meir, der og då.
Struktur for omvendt undervisning
Her er store variasjonshøver. Nokon gonger står omvendt undervisning aleine der ein lar eleven lære innhald som er presentert gjennom video, tekst som demonstrerer kva dei må forstå for eit prosjekt, oppgåve o.l. før ein går vidare til nytt konsept. Andre gonger kan ein ha hyperaktivt dokument som gjer at eleven må gå gjennom ein serie av innhald designa for å engasjere dei, bruke det dei har lært og utvide kunnskapen.
Padlet:
Ein klassiker. Du finn Padlet på: https://padlet.com/. Her kan du skape ei tavle eller nettside som du tilpassar heilt slik du vil. Utfordringa er at det er relativt dyrt. Men der er alternativ. Sjølv bruker eg mykje
LearnLab:
Ved å gå på https://learnlab.net/nn får du tilgong til mykje av det same. Der er ein minimumsversjon som er gratis, eg har alltid brukt denne.
Kom raskt i gong med blanda læring og omvendt undervisning med LearnLab
Slik eg gjorde i videoen over, tar omtrent 5-10 minutt. Ofte har eg dekka eit heilt løp på nokon dager då. Hugs å ta av hengelåsen om det er lekse. Er hengelåsen på, så styrer du bilete. Det går greit om du har økta i klasserommet og ynskjer at elevane er låst til den sida du vil.
Pilarane i omvendt undervinsing/flipped classroom
F: Fleksibel læring
L: Læring i fokus
I: Intensjon med innhaldet
P: Pedagogisk formidla
Taksonomien i omvendt undervisning
Blooms taksonomi, revidert av Lorin Anderson
Dei fleste har hørt om Blooms taksonomi. Den er svært overførbar til omvendt undervisning. Her ser ein korleis omvendt undervisning, i lys av Blooms Taksonomi er bygd opp. Før arbeidet startar, skal vi hugse og forstå. Her kjem målet med omvendt undervisning inn. I klassen skal ein bruke og analysere. Seinare evaluere og skape. Har ein denne i bakhovudet så blir det enklare å forstå kva deler du skal bruke omvendt undervisning til, kva den skal føre til.
Trur dette held for denne gongen. Om du ynskjer å motta varsel når neste innlegg kjem, abonner gjerne på bloggen.
Spennande ting skjer i Endre Praksis AS desse dager og store nyhende er på veg, for å halde deg oppdatert må du legge igjen e-posten på www.endrepraksis.no.
Omvendt undervisning, eller Flipped Classroom er ein eigen metode. Målet er å gjere fagstoffet tilgjengeleg når det passer den som skal lære. Det er ikkje alltid i klasserommet ein er mest mottakeleg.
Vanleg reiskap er video. Men det er mogleg å opne opp meir ved å bruke spel, eller kva med ein podcast? Under ligg ei lenkje med ressursar som er gode frå StatPed. Der ligg god starthjelp for å kome i gong som biletet viser.
Viktig for å lukkast med omvendt undervisning er at dei som skal lære, faktisk er motiverte og ynskjer å bruke tid utanfor klasserommet. Det er ofte vanskeleg, fordi vi har innarbeida ein tankegong om at “på skulen lærer vi, heime har vi fri”. Nettopp derfor er omvendt undervisning viktig. Vi må få snudd tanken om at vi “berre lærer på skulen”. Vi lærer heile tida, og i dagens tekniske samfunn, kan vi lære det meste kvar som helst.
Det er viktig å bruke ulike reiskap. Akkurat som på skulen, for å skape variasjon. Målet er: still førebudd til økta, der du skal lære å bruke kunnskapen. Slik skaper vi ein meir aktiv læring på skulen.
Mange synes det er krevjande å lage video. Spesielt noko som skal engasjere og skape ein viss indre motivasjon. Dette har ført til at det er mest brukt frå VGS og oppover. Eg er ueinig, Korona kom og brukte omvendt undervisning ned i 3. klasse.
Eit eksempel på omvendt undervisningsopplegg om “bærekraft” finn du her:
Det er ikkje kvar dag eg har spelt skodespel med meg sjølv, vore Wergeland og Welhaven, som disputerer med kvarandre tross alt. Men gosj så moro det var.
Eg nemnde video som metode. Det virker som det einaste reiskapet. Om ein tenkjer litt annerledes på det, som kva målet er, ynskjer vi å at ein er førebudd til neste økt. Omvendt undervisning kan like gjerne vere å gå ein tur og oppdage vårteikn. Så kan ein jobbe med å identifisere vårteikn seinare.
Fordelen med omvendt undervisning er klar:
Lettare å differensiere og elevane får ein induktiv og sosiokulturell læring. Ekstra positivt er det å kunne sette pedagogen på pause, spole, høyre det gjentatt. Stoff du har laga kan gjenbrukast seinare.
Er det ulemper?
Som med alt.. Det tar tid å lage godt innhald. Spesielt i starten. Mange er redde for det tekniske.
Har du erfaring med omvendt undervisning? Del gjerne i kommentarfeltet. Hugs å gå til www.endrepraksis.no, skroll litt ned og legg igjen e-post for å motta tips, triks i det moderne klasserommet om du ikkje har gjort det frå før.
Omvendt undervisning er genialt i klasserommet. Omvendt undervisning er blanda læring der mottakar ser innhaldet gjennom video og bruker tida etterpå saman med rettleiiar for å praktisere innhaldet og auke læringsutbyttet.
Det krevjar ein del tid i forarbeid, men det ein sit igjen med er langt meir effektivt enn tradisjonell opplæring. Ein får aktivere kunnskap først, i sitt tempo når det passer og korrigert det ein ikkje forstod etterpå.
Etter å reist rundt og gjennomført utallige oppdrag på skular og arrangert webinar over nett er tilbakemeldingane stort sett dei same.
“Det er så mykje informasjon på ein gong, får håpe eg hugsar det viktigaste og at andre hugsar det eg ikkje greide“.
Alt for ofte ender vi opp med noko slikt når vi får opplæring…
Dette reiser nokre viktig spørsmål innanfor “gain vs costs”. Kvifor betale dyre dommer for reise, oppdrag, overnatting når fleirtalet sit igjen med minimalt?
Så kom Korona/Covid-19 og fleire, inkludert her, gjekk over til webinar. Det vart enklare å gjennomføre, kaffikoppen aldri langt unna, kostnaden og tida det tok gjekk ned, men å levere kvalitet vart enno meir krevjande. Og det er lett å forstå, vi mister det menneskelege aspektet, støtten og tryggleiken.
Å halde opplæringswebinar er som å stå på ei fullsatt scene, med bind for augene og ryggen til publikum med propper i øyrene samtidig som ein prøver å treffe skiva i det minste…
Sitat frå meg sjølv:
ca. slik føler eg meg på webinar uten førebudd publikum
Her i Endre Praksis elskar vi å gjere nett det, å endre praksis. Derfor starta vi med “omvendt undervisning” når vi gjennomførte webinar.
På kursportalen til Endre Praksis, https://pedagogiskekurs.teachable.com/, legg vi ut kurs på enkeltemne, med eigne kategoriar og konkret innhald. Til dømes er det 31 videoar, omkring 2 timar med innhald, fordelt på 2-6 minutters videoar som tar føre seg kvar sin del av TEAMS og OneNote. Oppskrifta er enkel:
TEAMS og OneNote går som hand i hanske
Alle tilsette får tilgong til videoane
Dei tilsette ser videoane når det passer, kan stoppe, spole, teste i sitt tempo
Etter avtalt tid, gjerne 3 veker etter, arrangerer vi eit oppfølgingswebinar der vi til dømes kan snakke om:
kva kan ein bruke funksjonane til?
Erfaringsdeling?
Noko ein ikkje fekk til?
Tips og triks?
Eller alt saman.
Når alle har vore gjennom, har alle knaggar, FØR opplæringa startar. Erfaringa er at langt fleire sit igjen med ny kunnskap som faktisk skapar ei endring, og oppfølginga er prega av gode samtaler og erfaringsdeling. Tilsette er førebudd og veit kva dei vil lære meir om.
Endre Praksis har førebels eit kurs ute som går på OneNote og TEAMS. Dette er ferdig, testa og kvalitetssikra. Ut september er det 65% avslag i tillegg. Fleire tema vil kome i løpet av hausten.
Som ein liten bonus, alle som legg igjen e-post for å motta tips, triks og gode tilbod på www.endrepraksis.no ut september vil få tilgong på e-kurset “10 tips i Chrome som du kjem til å gjere kvar dag” som du finn ved å trykke HER. Du vil motta ein e-post med gratis tilgong i løpet av september om du abonnerer på nyheitsbrev frå Endre Praksis.
Eit lite spørsmål:
Kva ville du hatt opplæring i gjennom omvendt undervisning?
Den skumleste setninga eg veit om i møtet med born er «Det er berre slik det er» – ingen born burde vekse opp, å måtte akseptere at deira nyfikenheit skal avgrensast. Denne genuine eigenskapen born har, skal vi nære med karbohydrater, protein og fett. Den skal vekse seg stor sterk.
Førestillingsevne, kommunikasjonsdugleik, takle tilbakegong og genuint nyfiken. Eit mindset med reiskap til å løyse uforutsette utfordringar, uavhengig av oppgåve, med tøffhet og stayerevne. Det er dit vil vil ha alle borna vi har ansvar for, enten dei er i skulen, i heimen, barnehagen..
For dei som ikkje kjenner til Endre Praksis, har eg lenge jobba med Digital Reiskap til å lære med som digitalpedagog, men altfor ofte ser eg at ein trur det handler om reiskapa (les: det digitale). Digitalisering er nærast blitt ei fy-ord i oppvekstsektoren, eller halleluja for andre. Å bruke digitale reiskap er som å gå frå hammer til spikerpistol, ein endrer metodikk fordi reiskapa utviklar seg. Ein ser tross alt ikkje snikkaren stå å slå spikeren i veggen med skaftet på spikerpistolen. Derfor fokuserer Endre Praksis no på metodikk og digitale reiskap, for den eine gjer noko med den andre. No er det Design Thinking som står i førarsetet.
Digitale reiskap er kun eit multibruk-reiskap
Om du ynskjer å bli varsla for seinare innlegg, kan du enten abonnere på «bloggen» nedst, eller gå inn på heimesida mi, www.endrepraksis.no og legge igjen e-posten din så vil eg gjere mitt beste for å halde deg oppdatert.
Dette blir eit «pauseinnslag» om Design Thinking i læringssamaheng. Om du kom inn i denne serien no, vil eg tilrå å lese dei to førre innlegga, for å henge med.
Seinare vil eg kome med konkrete opplegg du kan sette i gong for å trene på å bruke denne fantastiske metodikken i ditt læringsrom, undringsrom. – Ja, det er heilt bevisst at eg ikkje nyttar «klasserom». Der er mange omgrep i skulen som burde bytte namn, (friminutt, matpause, elevar, spesialundervisning, lærar, gym, lekser for å nemne nokon) – men det er eit innlegg for ei seinare tid.
Denne teksten er meint for å skape litt refleksjon og endringsvilje.. For skal eg vere ærleg, eg møter mange som ikkje gidder, vil eller har tru på å endre seg og sin eigen metode i oppvekstsektoren. Eg gir «metodefridom» mykje av orsaken til det. På mange måter er det lagt opp til å vere slik det er. MEN: det er skilnad på metodefridom og «metodedum» (les litt vidare før du hisser deg for mykje opp).
Dei fleste pedagoger vernar om metodefridommen som den heilage gral, men i det dei blir spurt om kva metode dei vel og nyttar i møtet med born, kjem det ofte «æææh…». Eg seier ikkje at det bevisst, men vi er kanskje litt indoktrinert i ein institusjon som står litt fast i eit samfunn som aldri har gått raskare? Alle som jobber med born har eit ansvar til å vere endringsagenter slik at kvar enkelt får best mogleg utbytte. Og nei, alle skal ikkje på høg måloppnåing, men alle skal lære nok til å lære seinare.
Design Thinking er EIN metode, som du kan velge..
Kva Design Thinking kan føre til i utdanning
I fare for at nokon bli provosert her, vil eg nett tilføye at eg er forkjemper for metodefridom, fordi det gir meg som pedagog høve til å tilpasse undervisning slik eg som pedagog vurderer det. Samtidig gir det oss eit enormt ansvar, der vi må halde oss oppdatert på ein heilt anna måte. Eg trur mange blir skremt av dette, og vier det mindre tid nettopp fordi det er å uhåndgripelige. Men å vere utdanna pedagog betyr ikkje at det vi lærte i studiet er det einaste rette. Tida forandrer seg. Vi må og. Vi må vere bevisst vårt ansvar, funksjon. Med stor fridom, kjem stort ansvar. Kanskje burde det heite «metodeansvar»?
Tony Wagner skriv i «The Global Achievement Gap» at eit arbeid kan brytast ned til oppgåver som krevja rutine, omsette informasjon og eksportere informasjonen eller oppgåver som manglar rutine, der ein først må skape informasjonen, finne ut korleis det skal omsettast og eksporterast. Den eine delen kan læres, den andre må øves på. Mykje!
Vårt mål, samfunnsoppdrag, må vere å hjelpe ungdommen til å trivast med oppgåver som ikkje er ei rutine, men det omvendte
Wagner undersøkte ein heil mengde leiarar frå ulike områder, kva kvaliteter dei ser i hos sine tilsette enda han opp med sju dugleiksområder for å overleve
1) Kritisk tenking og problemløysing – Å kunne gå gjennom informasjon, få djup forståing av utfordringa og kontekst og bruke relevant informasjon til å finne løysingar
2) Samarbeid på tvers av nettverk og lære gjennom påverknad – Å kunne lære i grupper og jobbe saman med mennesker som er langt frå korleis du sjølv er, i harmoni
3) Smidighet og tilpassingsdyktig – Evnen å manøvrere gjennom uro og motstand, å skifte endring til å betre forså samanhengande forandring, eller å snu tvers om og skifte retning (pivotere)
4) Iniativ og entreprenørskap – Evne å ta eigne val og handlingar, søkje nye høver og forandre miljøet rundt seg, til å ynskje å finne løysing på utfordringar
5) Effektiv verbal og skriftleg kommunikasjonsevne – Evne å vere tydeleg og kunne dele idear og kunnskap effektivt til andre som har andre perspektiv
6) Tilgong til og høve til å analysere informasjon – Å kunne gå gjennom og evaluere kvantitet og kvalitet, samtidig som ein identifiserer verdifull kunnskap som kan leie til løsying
7) Vere nyfiken og inneha forestillingsevne – Vere villig til å lære og vere interessert, å tenke på kva som kan bli betre og endre inngongsvinkel gjennom kreativ tenking, å kunne drøyme
For å kome hit, må det starte med oss som leder an. Det er vi som må skape endringsagenter, ved å endre praksis og vere endringsagenter sjølv, heile tida. Eg argumenterer for at vi har metodeansvar, der vi kan velge ein metode tilpassa det store målet. Men då må vi finne det store målet først. Altfor ofte låser vi oss fast, til det trygge, gjennomfører for å kome gjennom boka, haka av kompetansemål, ved å halde oss på trygt vatn med standardiserte tester, mål. Kvifor er det slik?
Dikt av Lisa Villa Prosen
Eg trur det handlar om at kvar enkelt lærar, pedagog, føler (eller må stå?) ansvarleg for kva borna kan, og ikkje kan. Her er eit vakum som er vanskeleg. Kva om vi snur litt på det? – Pedagogen er ansvarleg for kva bornet kan bruke kompetansen sin til i framtida, for å få ny kompetanse seinare?
Det viktigaste vi gjer er å tilpasse opplæringa til kvar enkelt, som igjen betyr at ordet metodeansvar er mykje meir rett enn metodefridom.
Karriera til dei fleste som veks opp i dag vil trenge kunnskap som IKKJE involverer memorisere og gjenskaping av informasjon, men ta til seg og analysere informasjon, kommunisere, kollaborere, med ein dose stayerevne og sjølvguiding. Då må vi gjere meir av det. Situasjonsbetinga læring.
I ei verd med konstant forandring, seinaste ein tidleg vårdag i 2020 som vi har ferskt i minne, må vi endre praksis til å ha mindre fokus på «kva vi lærer» og meir fokus på «korleis vi lærer». Reiskapa, dei er der dei. Klare til å bli tatt i bruk. Det er avgjerande at vi har situasjonsbetinga læring som speglar utsida av institsjonen best mogleg. Får vi inn prosessorientert metodikk på toppen begynner det å lukte godt.
Her er Design Thinking i sitt ess. Den lærande vil kunne angripe alle typar utfordringar og omstender som ein designer, bli agenter for endring gjennom undring uansett kvar dei er og kva dei gjer i verda – i framtida. Design Thinking er ein menneskesentrert metode, der demokratiske prinsipp blir fostre gjennom struktur og reiskap for å lære. Ein designer vil eg definere som:
«ein person som brukar design som prosess og strategi til å tenkje, gjere handling for å forbetre ein situasjon eller erfaring eller løyse ei konkret utfordring» – Fri tolking av det eg har lese, erfart og eigne tankar.
Gjennom dei fem prinsippa som eg har skrive meir om i dei to førre innlegga, empatisere, definere, «ideate» prototype og testing der ein jobbar målretta og fokusert for å få mest mogleg ut av kvar fase, før ein går vidare til neste er kontinuerleg læring, uten å vite svaret på førehand. Slik senker vi tempoet, samtidig som vi kjem raskare og meir presist fram til målet. Rart eigentleg…
Forestill deg at du får spørsmålet «kva metode nyttar du?» – og du kan svare «Spennande at du spør, no skal du høyre (…)» – med trygghet som oser kompetanse.
På mange måtar vil eg påstå at Design Thinking i undervisning, er ein vidareutvikla “prosessorientert læringsmetodikk”. Vi aksepterer at læring er ein prosess, vi aksepterer at vi ikkje sit med det endelege svaret i starten. Som lærer aksepterer eg at vegen er målet. Som lærer aksepterer eg at eg er pedagog, ikkje allvitar. Eleven aksepterer at han kan utvikle kunnskap. Vi aksepterer at vi må lære, heile tida, for å utvikle oss og kunne tilnærme oss for å forstå.
Dette innlegget skal ta meir føre seg korleis ein kan tenkje kvart steg i undervisning. Vidare og seinare i denne serien om Design Thinking i undervisning, vil eg kome med konkrete opplegg der du kan prøve ut Design Thinking i ditt eige klasserom. I fare for å sei steg for seg, så i alle fall grunnmetodikken og tema der ein kan øve seg. Følg gjerne bloggen for å få varsel.
Det var oppmodinga, la oss bli meir konkrete.
1) Empatisere
Som vi var inne på sist innlegg, er målet å forstå brukaren via å empatisere og sette seg i den andre sin ståstad. Kjenne på, føle, forstå. Samtale nok om, til ein verkeleg kan kjenne på eigen kropp, kva som er målet.
empatisere
Vi må få tak i erfaringane som eksisterer, motivasjonen for å gå vidare. Vi må forstå problema, avgrensingane og føringane som ligg i vegen.
For å kome i gong med denne fasen blir gjerne intervju, dybdeintervju, mengdeintervju, observasjon, dokumentasjon nytta. Målet er å “bli til utfordringa”, rett og slett gjere problemstillinga og kunden, målet, utfordringa, problemet, til vårt eige.
Prøv å bli Henrik Ibsen. Prøv å tenk korleis det var å leve på midten av 1800 talet. Prøv å praktiser urettvis handsaming av kjønn. Sjå filmar om tida for å forstå samfunnet. Lær om nasjonalismen. Prøv å forstå korleis forfattarane nesten var sidestilt med prestar. Prøv å forstå at litteratur tilhøyrer rikmansen og ikkje alle. Prøv å forstå klasseskillet.
Vi må eige utfordringa sjølv, og kjenne den på kroppen, emosjonelt ta del.
2) Definere
Etter vi har greid å ta utfordringa emosjonelt inn over oss, gjort den personleg, kan vi starte med å definere. Litt obs her: det er veldig naturleg og starte denne fasen for tidleg. Hjernen vår er svært lite glad i utfordringar, og vil heile tida søkje etter svar. Når vi skal bruke Design Thinking er det viktig å akseptere at svara kjem, i sin fase. Inntil då, la søken etter svar ligge. Dette kan eg ikkje understreke nok!
Definere kva vi trur vi veit
Vi skal no definere det eigentlege problemet, utfordringa. Analysere og syntetisere informasjonen vi fekk i steg 1. Målet er å kome inn i rota. Verkeleg i dybden. Her gir det oss store høver for dybdeforståing.
Ein viktig teknikk her er å spørre “kvifor”, så mange gonger som råd. Minst fem gonger skal spørsmålet “kvifor” dukke opp. Minst… Kvifor var Henrik Ibsen viktig? Kvifor hadde ikkje kvinnene ei stemme i samfunnet? Kvifor ville Henrik Ibsen fremje kvinnesaken? Kvifor fekk mennesket ei ny rolle på kvinna grunna Ibsen? Kvifor er likestilling viktig? Kvifor lagde han teater framfor bøker? Korleis hadde samfunnet vore uten Henrik Ibsen?
Slik vi ein få fram orsaken til at han kanskje sette i gong sitt arbeid, hans motivasjon, hans ynskje, mål.. Slik kan ein starte å definere “kven var Henrik Ibsen?”.
Alle desse spørsmåla er med å konkretisere hans verk og skape forståing og definere..
Vi skal bombardere med spørsmål, uten å nødvendigvis få svar. Slik kan vi skape vår eigen definisjon av fase 1.
3) “Ideate”
I fare for betre namn, er vi no kome til idèfasen. Endeleg skal vi få lov å prøve å nærme oss svar. Men ikkje eit svar! Mange.. Så mange potensielle svar som vi overhode kan, av fase 2. Definisjonsfasen..
Kor mange idear kan ein greie å henge opp som kan løyse eit problem?
Her skal vi vere maksimalt kreative. Vi skal kome med så mange potensielle svar som mogleg, ukritisk. Dette er den fasen borna elsker. Ingen forslag skal neglisjerast, vi skal bygge på forslaga. Her er vi nøgd når vi har sprengt årsbudsjettet med gule lapper…
Teknikkar for å storme forslag til løysing er brainstorming, bodystorming, “værst tenkelege ide”, tankekart, 100 idear på 10 minutt”, fullfør ideen i gruppa der kvart medlem får sei eit ord…
Alle desse lappane skal forklare kvifor Henrik Ibsen er viktig og skal skape grunnlaget for hypoteser, eigendefinerte oppgåver, problemstillinger etc.
Her er vi nøgd når vi har sprengt budsjettet med gule lapper..!!
4) Prototype
Her starter vi med å skape. Vi skal prøve å skape ei løysing. Det kan vere ein film, tekst, teater.. Ei undersøking, ei teikning… Kva som helst. I den klassiske skuletankegongen er det her du skal få eit produkt som kan vurderast. I tankane mine omkring Design Thinking, er dette kun ein fase av totalen.
Lag ein prototype vel vitande om at det er berre eit steg på vegen mot å lære meir
Det næraste eg kan kome å kalle denne fasen noko, er “kladd”.. Dette er kladden.. Her skal vi prøve oss fram, vi skal teste, utforske, sjekke, finne ut om vi er på rett veg. Gjennom business-tankegongen og LEAN startup ville ein kalla det “minst verdifulle produkt” eller MVP. Målet er at den skal fungere, men kan bli veldig mykje betre, fordi vi skal skape noko vi kan få feedback på.
Vidare teste prototypen på publikum som vi sikter på. ;ottakarmedvit står i fokus.
Skape noko vi kan få feedback på, som fortel oss om vi er på rett veg. Mottakarmedvit.
5) Test
Vi skal endeleg få teste prototypen. Det kan vere at vi sender det inn til avisa? Kanskje vi har ei framføring? Kanskje vi skal halde ein presentasjon for bygda? Endelause stadar å teste prototypen.
Test prototypen, lær av tilbakemeldingane og dataen ein får inn-
Dette kan skape situasjon der ein må re-definere problemet, raffinere forståinga eller generere nye idear for å kome med betre løysing. Altså ein må gjerne tilbake til fase ein, to eller tre. Det er målet, kva fase må vi forbetre? Forstår andre det du ynskjer å formidle?
Ja, og atter ja. Design Thinking er ein veksande metodikk som verkeleg høyrer heime enten du skal organisere huset ditt, starte innovativ bedrift eller produkt, eller i undervisning.
Kva er Design Thinking?- kort forklart.
Design Thinking er innstilling, ein metodikk som angriper korleis ein tenkjer og møter læring, samhandling og problemløysing. I praksis, er Design Thinking, eller Design Tenking på norsk, ein prosess og eit rammeverk for å identifisere utfordringar, samle informasjon, generere potensielle løysingar, grave ut idear og teste løysingar. Som metodikk er den fleksibel og kan fungere fint for å oppnå det meste, fungere som eit kart for ein aktivitet eller prosjekt. Stort eller lite.
Design Thinking som prosess.
Gjennom metodar og teknikkar i Design Thinking, strukturer ein metoden for å identifisere utfordringar, samle informasjon og genere potensielle løysingar. Vidare teste dei for så finne ut kva som er verdt å ta med seg, og kva ein kan forkaste. Dette minimerer tid, samtidig som ein aukar læringsutbytte ved å sjå ting frå ulike vinklar. Alle delane i prosessen har som mål at ein skal lære av dei, isolert kvar for seg. Slik aukar vil du alltid lære, samtidig som ein minimerer risikoen for feil mot sluttproduktet. Refleksjon skal alltid tida vere i sentrum av kvart ledd.
Design Thinking i utdanning steg for steg
Design Thinking er ein aktiv prosess
Prosjektbasert metodikk skal Design Thinking utfordre på tvers av disiplinar, der ein utfordrar og utforskar nye idear, møter relevante kjelder for som er sentrale for utfordringane ein har utvikla. På denne måten inviterer Design Thinking til ein kollaborerande samhandling på tvers av fagområder, for å nå målet. Den lærande, eller søkande, blir til ein kvar tid personleg engasjert i ledda og må mestre kommunikasjon og kritiske ferdigheter.
Kva gjer ein i Tesgin Thinking prosess?
1) Empatisere
Dette er hjartet i metodikken. Alt blir bygd på denne fasen. Gjennom empati skal ein finne ut kva andre trenger det til. Dette utfordrar oss til å utvide horisonten til å tenkje andre si trong, meistre å sjå ting frå andre sitt perspektiv. I læreplansamanheng kan vi kalle dette for mottakarmedvit. Men gjennom Design Thinking handler det meir om å utforske “kva er dette? Kvifor? Korleis?” – gjennom å utforske utfordringar med “five Why`s” kjem ein for kvar gong nærare ei meining med det ein gjer.
2) Definer
Som lærarar ser vi ofte på oss sjølv som høgt utdanna, intelektuelle og med mange meiningar. Men kor ofte går ein inn og faktisk definerer? Eller i kva ledd blir ting definert? Etter at ein har forstått kva ein treng, er det på tide å starte å sjå på ein definerande prosess. Vi kan ikkje forstå noko, før vi forstår kven som skal profetere på noko. Vi kan ikkje lage ei betre løysing, før vi verkeleg veit kva utfordringa er. Gjennom teknikkar frå Desgin Thinking skal ein gjennom kreative prosessar definere kva som er den eigentlege utfordringa, gjennom opne og lukka tankegongar.
3) “Ideate”
I mangel på eit betre ord på norsk, er dette ein samhandlande idèfase. Her skal ein bruke tilbakemeldingar og tankar frå fasane over til å skape idear og potensielle forståingar av utfordringane. Når vi forstå trongen, er vi betre rusta til å møte dei. Denne fasen handler om “brainstorming”. Gjerne i grupper med ulike dugleiksområder og interesser, men med felles forståinga av fasane over. Målet er å generere så mange potensielle løysingar, uavhengig av kvarandre – fri tankestraum. Ein verkeleg kreativ og null-dømmande prosess. Her er ikkje lov å tenkje “kva er mogleg”.
4) Prototype
Vi skal no skape ein testbar versjon. Kladd. Kall det kva du vil, men målet er å sjekke om vi i fase 1-3 har forstått dette rett. Samtidig er vi opne for at prototypen vår må, og bør mest truleg gå gjennom mange forandringar. Det er ein del av ein prosess. Her kan vi teste ut fasen før, og sjekke ideane isolert om det tilfredstill trongen til fase 1 og 2.
5) Test
Når vi er nøgd med kladde, prototypen, tester vi den. Her er målet å finne ut kva vi må forbetre på den. Vi er ikkje ferdig, og i værste (eller beste??) fall må tilbake til fase 1 og 2. Altfor ofte fungerer ikkje ideen vår slik vi har tenkt, men her ligg enorm læring i å finne dette ut. Ei læring som er vere gull verdt for framtidige mennesker som skal ut i arbeid. Vi skal kunne raskt vurdere om prototypen vår er suksessfull eller ein feil, med å ha lagt inn måleeiningar til å test den som vi kan svare “ja” eller “nei” på når vi vurderer resultatet.
Nokon siste ord
Dette tar tid, det farlegaste omgrepet i undervisningssektoren. Men alt skal vere ein læringsprosess. Gjennom å integrere Design Thinking som metodikk stopper vi opp i kvart ledd og aukar læringsutbytte og forståelsen heile tida.
Det er vel målet med utdanning? – ikkje sluttproduktet.
Det handler om å vere smart. Smart i korleis ein starter, smart i korleis ein bruker og smart ein evaluerer. Er ein det, kan ein oppnå meiningsfull bruk i klasserommet.
Respons har over ein periode via mykje tid til å undersøkje nett det. Eit prosjekt mellom Lesesenteret og ein kommune fulgte og studerte ein kva som skjer når der er 1:1 løysing med bærbar eining på pr. elev i perioden 2014-2017. Mykje av inspirasjonen til teksten kjem frå denne undersøkinga og er henvist til og kjelda nedst så du kan lese om du ynskjer.
Vil styrking av tilgong på digital ressurs bidra til å fornye undervisningspraksis?
Deltaking og deling er pedagogiske kjerneverdiar som lett lar seg overføre med bruk av digitale reiskap. Men det må gjerast smart, og med ein plan. Eg har liten tru på at setninga “her er ein digital dings, no blir alt bra” nokon sinne kjem til å bli bra. Nei, ein må vere kloke. Ein må gjere heimearbeidet sitt. Og praktisere det vi seier til ungane, “om du jobber med dette, så løsner det” – kanskje vi skal følge eigne råd?
Dei fleste arena setter sin lit til teknologien, men klasserommet er moglegeins framleis kanskje unntaket? Det blir trekt fram to omgrep, “teknologioptimisten” og “teknologipessimisten”. Den spenner seg frå “teknologi er løysinga på dei fleste utfordringane” til “teknologi vil gå på bekostning av den tradisjonelle undervisninga” (Rongved, 2018).
Er vi framleis i ein enten-eller verd? Så klart vil der vere endring i prakis, så klart må ein endre praksis, når reiskapa forandrar seg. Ta snekkeren som fekk spikerpistol, han står ikkje å dundrer med skaftet på spikeren for å få den i veggen? Det skulle tatt seg ut.
Introduksjonen – utrullinga
Her ligg mykje av nøkkelen til suksess eller ikkje. All endring vil stort sett vere ledsaga av kaos. Kaoset oppstår av usikkerhet og nysjerrighet. Det er heilt naturleg. Når borna skal sykle for første gong, så er der kaos. Kaos fordi ein er redd for at det kjære vi har skal skade seg, kaos fordi kompetansen til den som utfører er låg og fordi vi ikkje veit konsekvensen av kva vi held på med. Slik er det med innføring av digitale reiskap for å lære med og. Men vi øver. Og aksepterer, at vi øver, “om du jobber med dette, så løsner det” hugser du?
Dialogen
Dialogen mellom elev-lærer og elev-elev er viktig. Der er vi alle einig trur eg. Munnlege samtalar, relasjonsbygging, tilbakemelding, rettleiing, prosessorientert metode, samarbeid, deling.. Alt dette bygger kompetanse, relasjon og utvikling. Med digitale reiskap vil dialogisk aktivitet utvide seg, informasjonssøke, samtale om funn, vurdere “fake news” vs haldbare funn, samarbeid, rask respons, bruke eiga stemme, tankekart for å synleggjere den totale kompetansen omkring eit tema i klassen. På denne måten er elevane med å definere nivået dei er på, og er dermed med å påverkar nivået av undervisning.
Gjennom samskrivingsreiskap vil ein som lærar enkelt kunne vere tilstade under sjølvse produksjonen, i staden for å alltid ligge bakpå med å sei kva som fungerer og ikkje. Når eg ser ein elev formulere seg, live, og kommenterer i lag med eleven, så har vi òg ein dialog, ein dialog der eleven er med og gjer justeringar og er motivert for det.
Digital dialogisk aktivitet
Tilgong
48 % av kommunane har gjort politisk vedtak om 1-1-løysing for ungdomstrinnet. Barneskulen ligg bakpå med 25 % på 1.-4., og for 5.-7. med 29 %. Isolerer ein til dei kommunene som har vedtatt 1-1-løsning for ungdomsskolen, er der tendens til at vedtaket får ringverknad for barne- og mellomtrinnet. I kommunene som har digitalisert ungdomsskulen, er det innført vedtak om 1:1-løsning på 48 % av barnetrinnene og 57 % av mellomtrinnene. Altså er tala der det er satsa på ungd.skule dobbelt så høge (Skaftun og Brønnick 2018).
Nytteverdi
Undersøkinga viser positiv haldning til digitalisering blant skuleeigar og. Om teknologi har plass i framtida i skulen svarer 67% av eigarane at det er lurt med ein enhet til kvar elev, 56% for 1:1 løysing. Faktisk kun 2% svarer at 1:1 løysing utfordrar grunnverdiane i skulen og 1% at det å gi elevane kvar sin enhet skaper fleire problem enn det løyser (Skaftun og Brønnick 2018).
“Ein les dårleg på skjerm”
Her er det rom for mange gode diskusjonar. Og ikkje minst, ganske mange enkle tolkingar som vi støtter oss på, fordi vi “trur” og “ynskjer” at ting skal vere som dei har vore. Det motsette av å endre praksis. Meiningar skal det vere, det er bra det, men forsking må få uttale seg og. Så må ein forstå at i all forsking er det kun faktorar som er observert. I det du setter to faktorar saman, vil den eine påverke den andre. Her har vi “trudd” mykje, uten å forstå kva vi ser.
Læringsutbytte er djupnelæring og problemløysing, i alle fall blir det sentrale omgrep når ein skal snakke om læringsutbytte i dagens skule, og neste åra med Fagfornyinga. Element for å oppnå dette er kreativitet, kollaborering, kommunikasjon og kollaborering. Ein skal vere produsent av eigen kunnskap, framfor konsument, ikkje reprodusere innhaldet i læreboka. Vakre ord, så lett å gjere, så vanskeleg å forstå korleis med gårsdagens praksis i bakhovudet?
Skjermlesing vs papirlesing er ein anna debatt. Ber vi alle som gjennomfører undersøkinga å lese på papir? Eller skjerm? Det vil sjølvsagt påverke resultata! Der er funn som kan tilseie at skjermlesing ikkje er optimalt, når testen blir gjort på papir, men så er det tolkinga av data då. Der kan vere signifikante funn (ikkje tilfeldige), men låg statistisk effektstorleik. Funn kan vere “ikkje tilfeldig”, men ha liten praktisk betydning likevel. Oppføgingsstudie som vart gjort der elevar leste på iPad i staden for papir vart gjort, og gjett kva? Forskjellane (dei signifikante verdiane) forsvann. Faktisk var det positiv haldning til å lese på skjerm (Skaftun og Brønnick 2018) !
Vi må vurdere korleis vi tolker resultat, i staden for å vere bastant – i fare for å vere bastant på nett det.
“Ein lærer med blyant”
Her får vi nok same resultat som over. Om vi lærer betre med blyant, handler stort sett om undersøkingar der vaksne skal lære seg og skrive og hugse bokstavar i eit framand alfabet. Då får vi feil verdiar, eller resultat dit etter. Dei som øvde med blyant gjorde det betre enn dei på tastatur riktignok, aktivering av språksenteret (Brocas-senteret) var meir aktivert med blyant. Så då er det klart då? Blyant er betre?
Men kva om ein ser litt vidare og breiare på den pedagogiske skriveforskinga der ein utelukka ser på kontekstuelle forhold, men neglisjerer dei individuelle, psykologiske, fysiologiske, sansemotoriske og fenomenologiske forholda? Er dei forska godt nok på? Nei, vi ser utelukka på språksenteret og dets aktivering.
MEN;
Er det gitt at om språksenteret er meir aktivert, at du lærer betre? Det er streng tatt kun kodemestring, reproduksjon, og har lite med omgrepet læring slik ein som pedagog skal forholde seg til det. I alle fall slik Fagfornyelsen setter fokus på omgrepet læring. Kodemestring er reproduksjon. Konsument av læring, ikkje produsent. Eg trur på ein gyllen middelveg.
Skaftun og Brønnick (2018) skriv det så fint
“Hvis skolen blir et museum der elever rustes til et liv i utstillingsmontrene, men ikke til en videre utdanning og arbeidsliv som er gjennomdigitalisert, har vi feilet”.
Vi må endre praksis
Tolmod er ein dyd. Vi må tilpassa oss “the internet of things” og den digitale tidsalderen, der jobber som bornet i barnehagen skal ha, ikkje er oppfunne enno. Digitale reiskap er, og må, og skal bli ein endringsagent (Rongved-2, 2018).
Utrulling er hengivenhet, kaos, feil, læring, som skaper avsmak og føresette og lærarar, samt frustrasjon og støy. Heilt naturleg. Vi endrar praksis. Få “liker” det.
Implementering er der nye normer og regler, metodar og strategiar blir innarbeida. Der kompetansen til lærar og elev aukar og produksjon av læring er i fokus framfor konsum.
Orden er endring av praksis er blitt etablert praksis og tar igjen teknologien. Der systemnivået er plastisk og forandra og hensiktsmessig bruk.
T-T-T, men det betyr ikkje at det går adundas fordi vi ikkje veit resultatet. Når gjer vi eigentleg det?
